2. „Mnisi nauczę was podsumowania i ekspozycji. Słuchajcie i dobrze uważajcie na to co powiem”. „Tak, czcigodny panie”, odpowiedzieli mnisi. Zrealizowany rzekł to:
3. „Mnisi, mnich powinien badać rzeczy w taki sposób by podczas ich badania jego świadomość nie ulegała pomieszaniu i rozproszeniu zewnętrznie czy wewnętrznej stagnacji i by przez nie-utrzymywanie nie stał się on zaniepokojony, wtedy dla niego nie ma powstania cierpienia – narodzin, starości i śmierci w przyszłości”.
4. Oto co powiedział Zrealizowany. Po powiedzeniu tego Spełniony wstał ze swego miejsca i udał się do swojej kwatery.
5. Wtedy, wkrótce po tym jak Zrealizowany odszedł, mnisi rozważyli: „Przyjaciele, Zrealizowany wstał ze swego miejsca i udał się do swojej kwatery po daniu krótkiego podsumowania bez wyłożenia szczegółowego znaczenia”. Wtedy rozważyli, „Czcigodny Maha Kaccana jest chwalony przez nauczyciela i ceniony przez mądrych towarzyszy w świętym życiu.Jest on zdolny do wyłożenia znaczenia szczegółowego. Załóżmy, że udamy się do niego i spytamy go o znaczenie tego”.
6. Wtedy mnisi udali się do Maha Kaccany i wymienili z nim pozdrowienia. Kiedy grzecznościowa wymiana zdań została zakończona, usiedli z boku i opowiedzieli o tym co się zdarzyło, dodając: "Niech czcigodny Maha Kaccana nam to objaśni".
7. "Przyjaciele, to jest tak jak z człowiekiem poszukującym rdzenia drzewa, rozglądającym się za rdzeniem drzewa, myślącym, że rdzeń drzewa powinien być szukany wśród gałęzi i liści wielkiego drzewa posiadającego rdzeń, po tym jak ominął korzenie i pień. Tak jest i z wami przyjaciele, gdy myślicie, że ja powinienem być zapytany o znaczenie tego, kiedy ominęliście Zrealizowanego, będąc z nim twarzą w twarz. Gdyż wiedząc Zrealizowany wie, widząc widzi, on ma wgląd, on jest wiedzą, on jest Dhammą, on jest głosicielem, proklamatorem, objaśniającym znaczenie, dawcą Nieśmiertelności, Panem Dhammy, Tathagatą. Był czas kiedy powinniście spytać Zrealizowanego o znaczenie tego. I tak jak by wam odpowiedział, tak powinniście zapamiętać”.
8 „Z pewnością, przyjacielu Kaccana, wiedząc Zrealizowany wie, widząc Zrealizowany widzi, on ma wgląd on jest wiedzą, on jest Dhammą, on jest głosicielem, proklamatorem, objaśniającym znaczenie, dawcą Nieśmiertelności, Panem Dhammy, Tathagatą. Był czas kiedy powinniśmy byli spytać Zrealizowanego o znaczenie tego. I tak jak by mam to przedstawił, tak powinniśmy byli to zapamiętać. Jednakże czcigodny Maha Kaccana jest ceniony przez Nauczyciela i szanowany przez swych mądrych towarzyszy w świętym życiu. Czcigodny Maha Kaccana jest w stanie objaśnić szczegółowe znaczenie tego streszczenia, przedstawionego zwięźle przez Zrealizowanego, niech czcigodny Maha Kaccana objaśni to bez czynienia tego kłopotliwym”.
9 “Zatem słuchajcie przyjaciele i baczcie uważnie na to co powiem” - „Tak przyjacielu”, odpowiedzieli mnisi. Czcigodny Kaccana odezwał się tak:
10. „A w jaki sposób świadomość jest nazwana pomieszaną i rozproszoną zewnętrznie? Tutaj gdy mnich widzi materialną formę okiem, jeżeli jego świadomość podąża za znakiem materialnych form, jest związana i zniewolona przez gratyfikację w znaku materialnej formy, jest więziona więzem gratyfikacji w znaku materialnej formy wtedy jego świadomość jest nazwana pomieszaną i rozproszoną zewnętrznie. Kiedy słyszy on dźwięk uchem ... wącha zapach nosem ... odczuwa smak językiem ... dotyka dotykalne ciałem ... poznaje idee umysłem, jeżeli jego świadomość podąża za znakiem idei, jest związana i zniewolona przez gratyfikację w znaku idei, jest więziona więzem gratyfikacji z znaku idei, wtedy jego świadomość jest nazwana pomieszaną i rozproszoną zewnętrznie.
11. A w jaki sposób przyjaciele świadomość jest nazwana niepomieszaną i nierozproszoną zewnętrznie? Tutaj gdy mnich widzi materialną formę okiem, jeżeli jego świadomość nie podąża za znakiem materialnych form, nie jest związana i zniewolona przez gratyfikację w znaku materialnej formy, nie jest więziona więzem gratyfikacji z znaku materialnej formy wtedy jego świadomość nie jest nazwana pomieszaną i rozproszoną zewnętrznie. Kiedy słyszy on dźwięk uchem ... wącha zapach nosem ... odczuwa smak językiem ... dotyka dotykalne ciałem ... poznaje idee umysłem, jeżeli jego świadomość nie podąża za znakiem idei, nie jest związana i zniewolona przez gratyfikację w znaku idei, nie jest więziona więzem gratyfikacji w znaku idei, wtedy jego świadomość nie jest nazwana pomieszaną i rozproszoną zewnętrznie.
12. A w jaki sposób przyjaciele, umysł jest nazwany uległym wewnętrznej stagnacji? Tu całkowicie odłączony od zmysłowych przyjemności, odłączony od niekorzystnych rzeczy, mnich wkracza i trwa w pierwszej jhanie z towarzyszącymi temu myśleniem i rozważaniem i z błogością i przyjemnością zrodzonymi z odosobnienia. Jeżeli jego świadomość podąża za błogością i przyjemnością zrodzonymi z odosobnienia i jest zniewolona przez gratyfikację w błogości i przyjemności zrodzonych z odosobnienia, to jego umysł jest nazwany umysłem uległym wewnętrznej stagnacji.
13. I znów z uspokojeniem myślenia i rozważania wkracza on i trwa w drugiej jhanie, z pewnością siebie i zjednoczonym umysłem, bez myślenia i rozważania, z błogością i przyjemnością zrodzonymi z koncentracji. Jeżeli jego świadomość podąża za błogością i przyjemnością zrodzonymi z koncentracji i jest zniewolona przez gratyfikację w błogości i przyjemności zrodzonych z koncentracji, to jego umysł jest nazwany umysłem uległym wewnętrznej stagnacji.
14. I znów z zanikiem błogości trwając w równowadze, uważny i w pełni rozważny, ciągle odczuwając przyjemność cielesną, wkracza i trwa w trzeciej jhanie o której szlachetni mówią: „Ten ma przyjemne przebywanie kto zrównoważony i uważny”. Jeżeli jego świadomość podąża za tą równowagą i jest zniewolona przez gratyfikację w równowadze, to jego umysł jest nazwany umysłem uległym wewnętrznej stagnacji.
15. I znów z porzuceniem przyjemności i bólu, po uprzednim zaniku radości i smutku wkracza on i trwa w czwartej jhanie, charakteryzującej się ani-bólem-ani-przyjemnością i czystością umysłu dzięki równowadze. Jeżeli jego świadomość podąża za ani-bolesnym-ani-przyjemnym-uczuciem i jest zniewolona przez gratyfikację w ani-bolesnym-ani-przyjemnym uczuciu to jego umysł jest nazwany umysłem uległym wewnętrznej stagnacji.
16. A w jaki sposób przyjaciele, umysł jest nazwany nie uległym wewnętrznej stagnacji? Tu całkowicie odłączony od zmysłowych przyjemności, odłączony od niekorzystnych rzeczy, mnich wkracza i trwa w pierwszej jhanie z towarzyszącymi temu myśleniem i rozważaniem i z błogością i przyjemnością zrodzonymi z odosobnienia. Jeżeli jego świadomość nie podąża za błogością i przyjemnością zrodzonymi z odosobnienia i nie jest zniewolona przez gratyfikację w błogości i przyjemności zrodzonych z odosobnienia, to jego umysł jest nazwany umysłem nie uległym wewnętrznej stagnacji.
17. I znów z uspokojeniem myślenia i rozważania wkracza on i trwa w drugiej jhanie, z pewnością siebie i zjednoczonym umysłem, bez myślenia i rozważania z błogością i przyjemnością zrodzonymi z koncentracji. Jeżeli jego świadomość nie podąża za błogością i przyjemnością zrodzonymi z koncentracji i nie jest zniewolona przez gratyfikację w błogości i przyjemności zrodzonych z koncentracji, to jego umysł jest nazwany umysłem nie uległym wewnętrznej stagnacji.
18. I znów z zanikiem błogości trwając w równowadze uważny i w pełni rozważny, ciągle odczuwając przyjemność cielesną, wkracza i trwa w trzeciej jhanie o której szlachetni mówią: 'Ten ma przyjemne przebywanie kto zrównoważony i uważny'. Jeżeli jego świadomość nie podąża za tą równowagą i nie jest zniewolona przez gratyfikację w równowadze to jego umysł jest nazwany umysłem nie uległym wewnętrznej stagnacji.
19. I znów z porzuceniem przyjemności i bólu, po uprzednim zaniku radości i smutku wkracza on i trwa w czwartej jhanie, charakteryzującej się ani-bólem-ani-przyjemnością i czystością umysłu dzięki równowadze. Jeżeli jego świadomość nie podąża za ani-bolesnym-ani-przyjemnym-uczuciem i nie jest zniewolona przez gratyfikację w ani-bolesnym-ani-przyjemnym uczuciu to jego umysł jest nazwany umysłem nie uległym wewnętrznej stagnacji.
20. A jak przyjaciele pojawia się niepokój przez nie utrzymywanie? Tu niepouczony przeciętny człowiek, nie szanujący szlachetnych i nieobeznany w ich Dhammie, nie szanujący prawdziwych ludzi i nieobeznany w ich Dhammie uważa materialną formę za ja, lub ja jako posiadające materialną formę, lub materialną formę w ja, lub ja w materialnej formie. Ta jego materialna forma zmienia się i staje się inna. Ze zmianą i staniem się inną tej materialnej formy, jego świadomość jest zafrapowana tą zmianą materialnej formy. Niepokoje, mentalne stany zrodzone z zafrapowania zmianą materialnej formy powstają wraz z tym i pozostają obsesyjnie w umyśle. Ponieważ jego umysł ulega obsesji i jest on poruszony, zestresowany i zatroskany i z uwagi na nie utrzymywanie jest zaniepokojony. Uważa on uczucie za ja ... percepcję ... determinacje ... świadomość za ja, lub ja jako posiadające świadomość, lub świadomość w ja, lub ja w świadomości. Ta jego świadomość zmienia się i staje się inna. Ze zmianą i staniem się inną tej świadomości jego świadomość jest zafrapowana tą zmianą świadomości. Niepokoje, mentalne stany zrodzone z zafrapowania zmianą świadomości powstają wraz z tym i pozostają obsesyjnie w umyśle. Ponieważ jego umysł ulega obsesji i jest on poruszony, zestresowany i zatroskany i z uwagi na nie utrzymywanie jest zaniepokojony.
21. A jak przyjaciele nie pojawia się niepokój przez nie utrzymywanie? Tu dobrze pouczony szlachetny uczeń, szanujący szlachetnych i obeznany w ich Dhammie, szanujący prawdziwych ludzi i obeznany w ich Dhammie, nie uważa materialnej formy za ja, ani ja jako posiadające materialną formę, ani materialną formę w ja, ani ja w materialnej formie. Ta jego materialna forma zmienia się i staje się inna. Ze zmianą i staniem się inną tej materialnej formy, jego świadomość nie jest zafrapowana tą zmianą materialnej formy. Niepokoje, mentalne stany zrodzone z zafrapowania zmianą materialnej formy nie powstają wraz z tym i nie pozostają obsesyjnie w umyśle. Ponieważ jego umysł nie ulega obsesji i nie jest on poruszony, zestresowany i zatroskany i z uwagi na nie utrzymywanie nie jest zaniepokojony. Nie uważa on uczucia za ja ... percepcji ... determinacji ... świadomości za ja, ani ja jako posiadające świadomość, ani świadomości w ja, ani ja w świadomości. Ta jego świadomość zmienia się i staje się inna. Ze zmianą i staniem się inną tej świadomości jego świadomość nie jest zafrapowana tą zmianą świadomości. Niepokoje, mentalne stany zrodzone z zafrapowania zmianą świadomości nie powstają wraz z tym i nie pozostają obsesyjnie w umyśle. Ponieważ jego umysł nie ulega obsesji nie jest on poruszony, zestresowany i zatroskany i z uwagi na nie utrzymywanie nie jest zaniepokojony.
22. Przyjaciele, gdy Zrealizowany wstał ze swego miejsca i udał się do kwatery po daniu krótkiego podsumowania bez wyłożenia szczegółowego znaczenia tego: 'Mnisi, mnich powinien badać rzeczy w taki sposób by podczas ich badania jego świadomość nie ulegała pomieszaniu i rozproszeniu zewnętrznie czy wewnętrznej stagnacji i by przez nie-utrzymywanie nie stał się on zaniepokojony, wtedy dla niego nie ma powstania cierpienia – narodzin, starości i śmierci w przyszłości', rozumiem szczegółowe znaczenie tego podsumowania w ten sposób. Teraz przyjaciele, jeżeli chcecie, idźcie do Zrealizowanego i zapytajcie się go o tego znaczenie. Tak jak Zrealizowany wam wyjaśni, tak powinno to być zapamiętane”.
23. Wtedy mnisi ucieszeni i uradowani słowami Maha Kaccany, wstali ze swych siedzeń i udali się do Zrealizowanego. Po złożeniu mu hołdu usiedli z boku i opowiedzieli wszystko Zrealizowanemu dodając: „Wtedy czcigodny panie udaliśmy się do Maha Kaccany i spytaliśmy go o znaczenie. Czcigodny Maha Kaccana objaśnił nam to używając takich a takich terminów, twierdzeń i zwrotów”.
24. "Maha Kaccana, mnisi, jest mądry, Maha Kaccana posiada wielką mądrość. Gdybyście mnie zapytali o znaczenie tego, objaśniłbym to wam w ten sam sposób w jaki zrobił to Maha Kaccana. Takie jest tego znaczenie, tak więc powinniście to zapamiętać".
Oto co powiedział Zrealizowany. Mnisi byli zadowoleni i ucieszeni słowami Zrealizowanego.
