M. 95 Canki

1. Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany wędrował po kraju Kosalan z dużym Zgromadzeniem mnichów i w końcu dotarł do bramińskiej wioski Kosalan, zwanej Opasada. Tam Zrealizowany mieszkał w Gaju Bogów w Gaju Drzew Sala, na północ od Opasada.

2. Przy tej okazji, w Opasada, królewskiej posiadłości, bogatej w ludzi, bogatej w tereny trawiaste, lasy, drogi wodne i ziarno, rządził bramin Canki - królewskim dekretem, świętą gwarancją daną mu przez Króla Pasenadi z Kosala.

3. Bramini z Opasada usłyszeli: „Pustelnik Gotama, syn Sakyów, który odszedł w bezdomność z klanu Sakyów, wędrując po kraju Kosalan z dużym Zgromadzeniem mnichów dotarł do Opasada. Taka to dobra wieść rozniosła się o mistrzu Gotamie: 'Ten Zrealizowany jest taki, gdyż jest Arahatem, Całkowicie Przebudzonym, doskonałym w prawdziwej wiedzy i prowadzeniu się, wzniosłym, znawcą światów, niezrównanym liderem ludzi do opanowania, nauczycielem bogów i ludzi, przebudzonym, błogosławionym. Opisuje on ten świat, z jego bogami, Marami, Brahmą, z tą generacją z jej pustelnikami i braminami, z książętami i ich ludźmi; to co sam zrealizował przez bezpośrednie poznanie. Uczy Dhammy dobrej na początku, dobrej w środku, dobrej na końcu, o właściwym znaczeniu i frazie, afirmując święte życie, które jest doskonałe i czyste. Dobrze jest spotkać takich Arahatów'”.

4. Wtedy bramini z Opasada udali się grupami i zespołami z Opasada, kierując się na północ, do Gaju Bogów, Gaju Drzew Sala.

5. Przy tej okazji bramin Canki udał się na górne piętro swego pałacu na popołudniowy odpoczynek. Wtedy zobaczył braminów gospodarzy z Opasada wybierających się z Opasada grupami i zespołami i kierujących się na północ do Gaju Bogów, Gaju Drzew Sala. Kiedy ich zobaczył, spytał swego ministra: „Dobry ministrze, dlaczego bramini gospodarze z Opasada wybierają się z Opasada grupami i zespołami i kierują się na północ do Gaju Bogów, Gaju Drzew Sala?”

6. „Panie, jest pustelnik Gotama syn Sakyów, który odszedł w bezdomność z klanu Sakyów. I wędrując po kraju Kosalan z dużym Zgromadzeniem mnichów dotarł on do Opasada. Taka to dobra wieść rozniosła się o mistrzu Gotamie: 'Ten Zrealizowany jest taki, gdyż jest Arahatem, Całkowicie Przebudzonym, doskonałym w prawdziwej wiedzy i prowadzeniu się, wzniosłym, znawcą światów, niezrównanym liderem ludzi do opanowania, nauczycielem bogów i ludzi, przebudzonym, błogosławionym. Opisuje on ten świat, z jego bogami, Marami, Brahmą, tą generacją z pustelnikami i braminami, z książętami i ich ludźmi; to co sam zrealizował przez bezpośrednie poznanie. Uczy Dhammy dobrej na początku, dobrej w środku, dobrej na końcu, o właściwym znaczeniu i frazie, afirmując święte życie, które jest doskonałe i czyste. Dobrze jest spotkać takich Arahatów'. Idą oni zobaczyć mistrza Gotamę”. „Zatem dobry ministrze, idź do braminów gospodarzy z Opasada i powiedz im: 'Panowie, bramin Canki mówi to: 'Proszę poczekajcie, panowie. Bramin Canki również pójdzie zobaczyć pustelnika Gotamę”. „Tak, czcigodny panie”, odpowiedział minister i udał się do braminów gospodarzy z Opasada i przekazał przesłanie.

7. Przy tej okazji pięciuset braminów z różnych stanów, mieszkało w Opasada w tym czy innym interesie. Usłyszeli: „Bramin Canki, jak powiadają, wybiera się zobaczyć pustelnika Gotamę". Przyszli do bramina Canki i spytali go: „Panie, czy to prawda, że idziesz zobaczyć się z pustelnikiem Gotamą?” „Tak to jest, panowie. Idę zobaczyć się z pustelnikiem Gotamą”.

8. „Panie, nie idź zobaczyć się z pustelnikiem Gotamą. Nie jest odpowiednim dla ciebie, żebyś szedł zobaczyć się z pustelnikiem Gotamą; raczej jest odpowiednim dla pustelnika Gotamy by przyszedł zobaczyć się z tobą. Gdyż ty panie jesteś dobrze urodzony z obu stron, o czystym pochodzeniu od strony matki jak i od strony ojca – siedem pokoleń w tył, bezspornym i nienagannym w odniesieniu do narodzin. Skoro tak jest, Mistrzu Canki nie jest odpowiednim dla ciebie, żebyś szedł zobaczyć się z pustelnikiem Gotamą; raczej jest odpowiednim dla pustelnika Gotamy by przyszedł zobaczyć się z tobą. Ty panie jesteś bogaty, o wielkich włościach i posiadłościach. Ty panie jesteś mistrzem Trzech Wed z ich słownictwem, liturgią, fonologią, etymologią i z historią jako piątą, obeznany w filologi i gramatyce, w pełni doświadczony w naturalnej filozofii i znakach Wielkiego Człowieka. Ty panie jesteś przystojny, urodziwy, pełen wdzięku, posiadasz doskonałej piękności cerę o najwyższej piękności i prezentacji, nadzwyczajną dla wzroku. Ty panie jesteś cnotliwy, dojrzały w cnocie, posiadający dojrzałą cnotę. Ty panie, jesteś dobrym mówcą z dobrą dykcją, mówisz słowa, które są uprzejme, wyraźnie, bez skaz i komunikatywne. Ty panie uczysz nauczycieli co uczą wielu i uczysz recytacji hymnów trzystu braminów studentów. Jesteś honorowany, respektowany, szanowany i czczony i doceniany przez Króla Pasenadi z Kosala. Jesteś honorowany, respektowany, szanowany i czczony i doceniany przez bramina Pokkharasati. Ty panie zarządzasz Opasadą królewską posiadłością, bogatą w ludzi, w tereny trawiaste, lasy, drogi wodne i ziarno, która królewskim dekretem, świętą gwarancją została ci dana przez Króla Pasenadi z Kosala. Skoro tak jest, nie jest odpowiednim dla ciebie, żebyś szedł zobaczyć się z pustelnikiem Gotamą; raczej jest odpowiednim dla pustelnika Gotamy, by przyszedł zobaczyć się z tobą”.

9. Kiedy to zostało powiedziane, bramin Canki odparł tym braminom: „Panowie posłuchajcie ode mnie dlaczego odpowiednim jest dla mnie, by iść zobaczyć się z mistrzem Gotamą i dlaczego nie jest odpowiednim dla mistrza Gotamy, by przyszedł zobaczyć się ze mną. Panowie, pustelnik Gotama jest dobrze urodzony z obu stron, o czystym pochodzeniu od strony matki jak i od strony ojca – siedem pokoleń w tył, bezsporny i nienaganny w odniesieniu do narodzin. Skoro tak jest, nie jest odpowiednim dla mistrza Gotamy by przyszedł zobaczyć się ze mną; raczej jest odpowiednim dla mnie, by iść zobaczyć się z mistrzem Gotamą. Panowie, pustelnik Gotama odszedł w bezdomność porzucając wiele złota i monet przechowywanych w skarbcach i depozytach. Panowie, pustelnik Gotama odszedł w bezdomność będąc ciągle młodym, czarnowłosym młodzieńcem, obdarzonym błogosławieństwem młodości, w kwiecie wieku. Panowie, pustelnik Gotama zgolił swe włosy i brodę, zawdział żółtą szatę i udał się z domu w bezdomność, choć jego matka i ojciec chcieli inaczej i płakali rzewnymi łzami. Panowie, pustelnik Gotama jest przystojny, urodziwy, pełen wdzięku, posiada doskonałej piękności cerę o najwyższej piękności i prezentacji, nadzwyczajną dla wzroku. Panowie, pustelnik Gotama jest cnotliwy, dojrzały w cnocie, posiadający dojrzałą cnotę. Panowie, pustelnik Gotama, jest dobrym mówcą z dobrą dykcją, mówi słowa, które są uprzejme, wyraźnie, bez skaz i komunikatywne. Pustelnik Gotama naucza nauczycieli co uczą wielu. Panowie, pustelnik Gotama utrzymuje doktrynę moralnej efektywności działania, doktrynę moralnej efektywności uczynków, nie szuka żadnej krzywdy dla linii braminów. Panowie, pustelnik Gotama odszedł w bezdomność z arystokratycznej rodziny, z rodziny oryginalnie szlacheckiej. Panowie, pustelnik Gotama odszedł w bezdomność z rodziny o wielkich włościach i posiadłościach. Panowie, ludzie przychodzą z odległych królestw i odległych dystryktów by zadawać pytania pustelnikowi Gotamie. Wiele tysięcy bogów udało się po schronienie do pustelnika Gotamy. Panowie, dobra wieść rozniosła się o mistrzu Gotamie: 'Ten Zrealizowany jest taki, gdyż jest Arahatem, Całkowicie Przebudzonym, doskonałym w prawdziwej wiedzy i prowadzeniu się, wzniosłym, znawcą światów, niezrównanym liderem ludzi do opanowania, nauczycielem bogów i ludzi, przebudzonym, błogosławionym. Opisuje ten świat, z jego bogami, Marami, Brahmą, tą generacją z pustelnikami i braminami, z książętami i ich ludźmi; to co sam zrealizował przez bezpośrednie poznanie. Uczy Dhammy dobrej na początku, dobrej w środku, dobrej na końcu, o właściwym znaczeniu i frazie, afirmując święte życie, które jest doskonałe i czyste. Panowie, pustelnik Gotama posiada trzydzieści dwa znaki Wielkiego Człowieka, Król Seniya Bimbisara z Magadha i jego żona i dzieci udali się po schronienie do pustelnika Gotamy. Panowie, Król Pasenadi z Kosala i jego żona i dzieci udali się po schronienie do pustelnika Gotamy. Panowie, bramin Pokkharasati i jego żona i dzieci udali się po schronienie do pustelnika Gotamy. Panowie, pustelnik Gotama przybył do Opasada i mieszka w Opasada w Gaju Bogów w Gaju Drzew Sala, na północ od Opasada. I jacykolwiek pustelnicy czy bramini przychodzą do naszego miasta, są oni naszymi gośćmi, a goście powinni być honorowani respektowani i czczeni przez nas. Skoro pustelnik Gotama przybył do Opasada, jest on naszym gościem i jako nasz gość powinien być honorowany, respektowany, szanowany i czczony przez nas. Skoro tak jest, nie jest odpowiednim dla mistrza Gotamy by przyszedł zobaczyć się ze mną; raczej jest odpowiednim dla mnie, bym poszedł zobaczyć się z mistrzem Gotamą. Panowie, z taką pochwalą o mistrzu Gotamie się zapoznałem, ale pochwała mistrza Gotamy nie ogranicza się do tego, gdyż pochwała mistrza Gotamy jest niezmierzalna. Skoro mistrz Gotama posiada wszystkie z tych czynników, nie jest odpowiednim dla niego by przyszedł zobaczyć się ze mną; raczej jest odpowiednim dla mnie, bym poszedł zobaczyć się z mistrzem Gotamą. Panowie, chodźmy zobaczyć się z pustelnikiem Gotamą”.

10. Wtedy bramin Canki razem z liczną kompanią braminów udali się do Zrealizowanego i wymienili z nim pozdrowienia. Kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiadł z boku.

11. Przy tej okazji Zrealizowany kończył grzecznościową rozmowę z pewnymi bardzo wiekowymi braminami. Tego czasu w zgromadzeniu siedział bramin student zwany Kapathika. Młody, o wygolonej głowie, szesnastoletni, był mistrzem Trzech Wed z ich słownictwem, liturgią, fonologią, etymologią i z historią jako piątą, obeznany w filologi i gramatyce, w pełni doświadczony w naturalnej filozofii i znakach Wielkiego Człowieka. Podczas gdy bardzo wieloletni bramini konwersowali ze Zrealizowanym, często się wtrącał i przerywał ich rozmowę. Wtedy Zrealizowany napomniał bramina studenta Kapathikę: „Niech czcigodny nie przerywa rozmowy z bardzo wiekowymi braminami, kiedy konwersujemy. Niech czcigodny Bharadvaja poczeka aż rozmowa się skończy”. Kiedy to zostało powiedziane, bramin Canki rzekł do Zrealizowanego: „Niech mistrz Gotama nie napomina bramina studenta Kapathikę. Bramin student Kapathika jest szlachetnie urodzonym, jest bardzo uczony, ma dobrą dykcję, jest mądry i jest w stanie wziąć udział w dyskusji z mistrzem Gotamą".

12. Wtedy Zrealizowany pomyślał: „Z pewnością, skoro bramini honorują go w ten sposób, bramin student Kapathika musi być spełnionym w pismach i Trzech Wedach”. Wtedy bramin Kapathika pomyślał: „Kiedy pustelnik Gotama podchwyci moje spojrzenie, zadam mu pytanie”. Wtedy poznając w swym umyśle myśli w umyśle bramina studenta Kapathika, Zrealizowany zwrócił ku niemu swe oczy. Wtedy bramin student Kapathika pomyślał: „Pustelnik Gotama spojrzał na mnie, załóżmy, że zadam mu pytanie”. Wtedy rzekł do Zrealizowanego: „Mistrzu Gotama, odnośnie starożytnych bramińskich hymnów, które zostały przekazane oralnie i w kolekcji pism, bramini doszli do definitywnej konkluzji: 'Tylko to jest prawdą, wszystko inne błędne'. Co Mistrz Gotama mówi o tym?”

13. „Jak zatem, Bharadvaja, czy wśród braminów jest choćby jeden bramin, który mówi: 'Wiem to, widzę to: tylko to jest prawdą, wszystko inne błędne?'” „Nie mistrzu Gotama”. „Jak zatem, Bharadvaja, czy wśród braminów jest choćby jeden nauczyciel, czy jeden nauczyciel nauczycieli sięgając siedem generacji w tył, który mówi: 'Wiem to, widzę to: tylko to jest prawdą, wszystko inne błędne?'” „Nie mistrzu Gotama”. „Jak zatem, Bharadvaja, czy starożytni bramińscy prorocy, twórcy hymnów, kompozytorzy hymnów, których starożytne hymny co były dawniej śpiewane, wygłaszane i komponowane a które współcześni bramini ciągle śpiewają i powtarzają, powtarzając co zostało wypowiedziane i wyrecytowane, to jest Atthika, Vamaka, Vamadeva, Vessamitta, Yamataggi, Angirasa, Bharadvaja, Vesettha, Kasapa i Bhagu, czy ci starożytni bramini prorocy mówili w ten sposób: 'Wiemy to, widzimy to: tylko to jest prawdą, wszystko inne błędne?'” ”Nie mistrzu Gotama”. Zatem Bharadvaja, wydaje się, że wśród braminów nie ma nawet jednego bramina który mówi w ten sposób: 'Wiem to, widzę to: tylko to jest prawdą, wszystko inne błędne'. I wśród braminów nie ma nawet jednego nauczyciela, czy jednego nauczyciela nauczycieli, sięgając siedmiu generacji w tył, który mówi: 'Wiem to, widzę to: tylko to jest prawdą, wszystko inne błędne'. I wśród starożytnych braminów proroków, twórców hymnów, kompozytorów hymnów, których starożytne hymny co były dawniej śpiewane, wygłaszane i komponowane i które współcześni bramini ciągle śpiewają i powtarzają, powtarzając co zostało wypowiedziane i wyrecytowane, to jest Atthika, Vamaka, Vamadeva, Vessamitta, Yamataggi, Angirasa, Bharadvaja, Vesettha, Kasapa i Bhagu, nawet ci starożytni bramini prorocy nie mówili w ten sposób: 'Wiemy to, widzimy to: tylko to jest prawdą, wszystko inne błędne'. Przypuśćmy, że jest rząd ślepych ludzi, jeden w kontakcie z drugim, pierwszy nie widzi, środkowy nie widzi i ostatni nie widzi. Tak też, Bharadvaja w odniesieniu do ich twierdzeń, ci bramini wydają się być jak rząd ślepych ludzi: pierwszy nie widzi, środkowy nie widzi i ostatni nie widzi. Jak myślisz Bharadvaja, jeżeli tak jest, to czy wiara tych braminów nie okazuje się bezpodstawną?”

14. „Mistrzu Gotama: Bramini honorują to nie tylko kierowani wiarą, oni również honorują to jako oralną tradycję”. „Bharadvaja, wpierw opierałeś się na wierze, teraz mówisz o oralnej tradycji. Jest pięć rzeczy, Bharadvaja, które mogą ujawnić się na dwa sposoby, tutaj i teraz. Jakie pięć? Wiara, aprobata, oralna tradycja, rozumne przemyślenie i refleksyjna akceptacja poglądu. Te pięć rzeczy może ujawnić się na dwa różne sposoby, tutaj i teraz. Coś może być w pełni akceptowane z uwagi na wiarę a jednak okazać się puste, próżne i fałszywe; a coś innego może nie być w pełni zaakceptowane z uwagi na wiarę, a jednak może być faktyczne, prawdziwe i bezbłędne. I znów, coś może być w pełni aprobowane a jednak okazać się puste, próżne i fałszywe, a coś innego może nie być w pełni aprobowane, a jednak może być faktyczne, prawdziwe i bezbłędne. Coś może być zaakceptowane z uwagi na oralną tradycję, a jednak okazać się puste, próżne i fałszywe; a coś innego może nie być w pełni zaakceptowane jako oralna tradycja, a jednak może być faktyczne, prawdziwe i bezbłędne. Coś może być dobrze przemyślane a jednak okazać się puste, próżne i fałszywe; a coś innego może nie być w pełni dobrze przemyślane a jednak może być faktyczne, prawdziwe i bezbłędne. Coś może być refleksyjnie zaakceptowane a jednak okazać się puste, próżne i fałszywe; a coś innego może nie być w pełni refleksyjnie zaakceptowane a jednak może być faktyczne, prawdziwe i bezbłędne. (Z uwagi na to) nie jest odpowiednim dla mądrego człowieka który zachowuje prawdę, dojść do definitywnej konkluzji: 'tylko to jest prawdą, wszystko inne błędne'”.

15. „Ale mistrzu Gotama, w jaki sposób dochodzi do zachowania prawdy? Jak zachowuje się prawdę? Pytamy mistrza Gotamę o zachowanie prawdy”. „Jeżeli osoba ma wiarę, Bharadvaja, zachowuje prawdę mówiąc: moja wiara jest taka, ale nie dochodzi jeszcze do definitywnej konkluzji: 'Tylko to jest prawdą, wszystko inne jest błędne'. W ten sposób Bharadvaja dochodzi do zachowania prawdy, w ten sposób zachowuje się prawdę, w ten sposób opisujemy zachowanie prawdy. Ale nie jest to jeszcze odkrycie prawdy. Jeżeli osoba aprobuje coś ... jeżeli otrzymuje to jako oralną tradycję ... jeżeli (dochodzi do konkluzji bazującej na) rozumnym przemyśleniu ... Jeżeli zdobywa refleksyjną akceptację poglądu, zachowuje prawdę mówiąc: 'Moja refleksyjna akceptacja poglądu jest taka', ale nie dochodzi jeszcze do definitywnej konkluzji: 'Tylko to jest prawdą, wszystko inne jest błędne'. W ten sposób Bharadvaja dochodzi do zachowania prawdy, w ten sposób zachowuje się prawdę, w ten sposób opisujemy zachowanie prawdy. Ale nie jest to jeszcze odkrycie prawdy”.

16. „W ten sposób mistrzu Gotama dochodzi do zachowania prawdy, w ten sposób zachowuje się prawdę, w ten sposób rozpoznajemy zachowanie prawdy. Ale w jaki sposób mistrzu Gotama dochodzi do odkrycia prawdy? W jaki sposób odkrywa się prawdę? Pytamy mistrza Gotamę o odkrycie prawdy”.

17. „Tu Bharadvaja, mnich może żyć w zależności od pewnej wioski czy miasta. Wtedy gospodarz, lub gospodarza syn idzie do niego i bada go odnośnie trzech stanów: odnośnie stanów bazujących na chciwości, odnośnie stanów bazujących na nienawiści, odnośnie stanów bazujących na złudzeniu: 'Czy są u tego czcigodnego jakieś stany bazujące na chciwości, takie, że swym umysłem uległym obsesji tymi stanami, podczas gdy nie wie, mógłby powiedzieć 'wiem', czy podczas gdy nie widzi, mógłby powiedzieć 'widzę', lub czy mógłby zachęcać innych do działania w sposób, który doprowadziłby do ich krzywdy i cierpienia na długi czas?' Podczas gdy bada go tak w ten sposób, dochodzi do poznania: 'Nie ma u czcigodnego takich stanów, bazujących na chciwości. Cielesne i werbalne zachowanie tego czcigodnego nie są z tych co skażone przez chciwość. I Dhamma, którą ten czcigodny naucza, jest głęboka, trudna do zobaczenia i trudna do zrozumienia, spokojna i wzniosła, nieosiągalna przez zaledwie rozumowanie, subtelna, do doświadczenia przez mądrych. Taka Dhamma nie może być z łatwością nauczana przez tego co skażony chciwością'.

18. Kiedy przebadał go i zobaczył, że jest on oczyszczony ze stanów bazujących na chciwości, następnie bada go odnośnie stanów bazujących na nienawiści: 'Czy są u tego czcigodnego jakieś stany bazujące na nienawiści, takie, że swym umysłem uległym obsesji tymi stanami, podczas gdy nie wie, mógłby powiedzieć 'wiem', czy podczas gdy nie widzi, mógłby powiedzieć 'widzę', lub czy mógłby zachęcać innych do działania w sposób, który doprowadziłby do ich krzywdy i cierpienia na długi czas?' Podczas gdy bada go tak w ten sposób, dochodzi do poznania: 'Nie ma u czcigodnego takich stanów, bazujących na nienawiści. Cielesne i werbalne zachowanie tego czcigodnego nie są z tych co skażone przez nienawiść. I Dhamma, którą ten czcigodny naucza, jest głęboka, trudna do zobaczenia i trudna do zrozumienia, spokojna i wzniosła, nieosiągalna przez zaledwie rozumowanie, subtelna, do doświadczenia przez mądrych. Taka Dhamma nie może być z łatwością nauczana przez tego co skażony nienawiścią'.

19. Kiedy przebadał go i zobaczył, że jest on oczyszczony ze stanów bazujących na nienawiści, następnie bada go odnośnie stanów bazujących na złudzeniu: 'Czy są u tego czcigodnego jakieś stany bazujące na złudzeniu, takie, że swym umysłem uległym obsesji tymi stanami, podczas gdy nie wie, mógłby powiedzieć 'wiem', czy podczas gdy nie widzi, mógłby powiedzieć 'widzę', lub czy mógłby zachęcać innych do działania w sposób, który doprowadziłby do ich krzywdy i cierpienia na długi czas?' Podczas gdy bada go tak w ten sposób, dochodzi do poznania: 'Nie ma u czcigodnego takich stanów, bazujących na złudzeniu. Cielesne i werbalne zachowanie tego czcigodnego nie są z tych co skażone przez złudzenie. I Dhamma, którą ten czcigodny naucza, jest głęboka, trudna do zobaczenia i trudna do zrozumienia, spokojna i wzniosła, nieosiągalna przez zaledwie rozumowanie, subtelna, do doświadczenia przez mądrych. Taka Dhamma nie może być z łatwością nauczana przez tego co skażony nienawiścią'.

20. Kiedy przebadał go i zobaczył, że jest on oczyszczony ze stanów bazujących na złudzeniu, wtedy pokłada w nim wiarę, przepełniony wiarą odwiedza go i okazuje mu szacunek; po okazaniu szacunku, nadstawia ucho, po nadstawieniu ucha, słyszy Dhammę; po usłyszeniu Dhammy, zapamiętuje ją i egzaminuje znaczenie tego nauczania, tak jak je zapamiętał; kiedy egzaminuje jego znaczenie, zdobywa refleksyjną akceptację tego nauczania; kiedy zdobywa refleksyjną akceptację tego nauczania, pojawia się entuzjazm; z pojawieniem się entuzjazmu, aplikuje swą wolę; po aplikacji woli, analizuje; po analizie trwa w wysiłku, zdecydowanie się wysilając realizuje cieleśnie prawdę i widzi ją przez penetrację ze zrozumieniem. W ten sposób Bharadvaja, dociera się do odkrycia prawdy, w ten sposób odkrywa się prawdę, w ten sposób opisujemy odkrycie prawdy. Ale nie jest to jeszcze ostateczne dotarcie do prawdy”.

21. „W taki sposób, mistrzu Gotama, dochodzi się do odkrycia prawdy W taki sposób odkrywa się prawdę. W taki sposób rozpoznajemy odkrycie prawdy. Ale w jaki sposób mistrzu Gotama następuje ostateczne dotarcie do prawdy? W jaki sposób osiąga się ostateczne dotarcie do prawdy? Pytamy mistrza Gotamę o ostateczne dotarcie do prawdy”. „Ostateczne dotarcie do prawdy, Bharadvaja, leży w powtarzaniu, utrzymywaniu przy istnieniu i kultywacji tych samych rzeczy. W taki sposób, Bharadvaja dochodzi do ostatecznego dotarcia do prawdy; w ten sposób dochodzi się do prawdy; w ten sposób opisujemy ostateczne dotarcie do prawdy”.

22. „Ale mistrzu Gotama, co jest najbardziej przydatne w dotarciu do prawdy? Pytamy mistrza Gotamę o rzecz najbardziej przydatną w dotarciu do prawdy”. „Wysiłek jest najbardziej przydatny w dotarciu do prawdy, Bharadvaja. Jeżeli człowiek się nie wysila to nie zrealizuje ostatecznego dotarcia do prawdy, ale ponieważ się wysila, realizuje ostateczne dotarcia do prawdy. To dla tego wysiłek jest najbardziej przydatny dla ostatecznego dotarcia do prawdy”.

23. „Ale mistrzu Gotama, co jest najbardziej przydatne dla wysiłku? Pytamy mistrza Gotamę o rzecz najbardziej przydatną dla wysiłku”. „Analiza jest najbardziej przydatna dla wysiłku, Bharadvaja. Jeżeli człowiek nie analizuje to nie będzie się wysilał, ale ponieważ analizuje to się wysila. To dla tego analiza jest najbardziej przydatna dla wysiłku.

24. „Ale mistrzu Gotama, co jest najbardziej przydatne dla analizy? Pytamy mistrza Gotamę o rzecz najbardziej przydatną dla analizy”. „Aplikacja woli jest najbardziej przydatna dla analizy, Bharadvaja. Jeżeli człowiek nie aplikuje woli, to nie będzie analizował, ale ponieważ aplikuje wolę to analizuje. To dla tego aplikacja woli jest najbardziej przydatna dla analizy”.

25. „Ale mistrzu Gotama, co jest najbardziej przydatne dla aplikacji woli? Pytamy mistrza Gotamę o rzecz najbardziej przydatną dla aplikacji woli”. „Entuzjazm jest najbardziej przydatny dla aplikacji woli, Bharadvaja. Jeżeli człowiek nie ma entuzjazmu, to nie będzie aplikował woli, ale ponieważ ma entuzjazm, to aplikuje wolę. To dla tego entuzjazm jest najbardziej przydatny dla aplikacji woli”.

26. „Ale mistrzu Gotama, co jest najbardziej przydatne dla entuzjazmu? Pytamy mistrza Gotamę o rzecz najbardziej przydatną dla entuzjazmu”. „Refleksyjna akceptacja nauczania jest najbardziej przydatna dla entuzjazmu, Bharadvaja. Jeżeli człowiek nie ma refleksyjnej akceptacji nauczania, to nie będzie okazywał entuzjazmu, ale ponieważ ma refleksyjną akceptację nauczania, to okazuje entuzjazm. To dla tego refleksyjna akceptacja nauczania jest najbardziej przydatna dla entuzjazmu”.

27. „Ale mistrzu Gotama, co jest najbardziej przydatne dla refleksyjnej akceptacji nauczania? Pytamy mistrza Gotamę o rzecz najbardziej przydatną dla refleksyjnej akceptacji nauczania”. „Egzaminacja znaczenia jest najbardziej przydatna dla refleksyjnej akceptacji nauczania, Bharadvaja. Jeżeli człowiek nie egzaminuje znaczenia, to nie uzyska refleksyjnej akceptacji nauczania, ale ponieważ egzaminuje znaczenie, to ma refleksyjną akceptację nauczania. To dla tego egzaminacja znaczenia jest najbardziej przydatna dla refleksyjnej akceptacji nauczania”.

28. „Ale mistrzu Gotama, co jest najbardziej przydatne dla egzaminacji znaczenia? Pytamy mistrza Gotamę o rzecz najbardziej przydatną dla egzaminacji znaczenia”. „Zapamiętywanie jest najbardziej przydatne dla egzaminacji znaczenia, Bharadvaja. Jeżeli człowiek nie zapamiętuje to nie egzaminuje znaczenia ale ponieważ zapamiętuje to egzaminuje znaczenie. To dla tego zapamietywanie jest najbardziej przydatna dla egzaminacji zznaczenia”.

29. „Ale mistrzu Gotama, co jest najbardziej przydatne dla zapamiętywania? Pytamy mistrza Gotamę o rzecz najbardziej przydatną dla zapamiętywania”. „Usłyszenie Dhammy jest najbardziej przydatne dla zapamiętywania, Bharadvaja. Jeżeli człowiek nie usłyszał Dhammy to nie zapamięta ale ponieważ usłyszał Dhammę to zapamiętuje. To dla tego usłyszenie Dhammy jest najbardziej przydatne dla zapamiętania”.

30.„Ale mistrzu Gotama, co jest najbardziej przydatne dla usłyszenia Dhammy? Pytamy mistrza Gotamę o rzecz najbardziej przydatną dla usłyszenia Dhammy”. „Nadstawienie ucha jest najbardziej przydatne dla usłyszenia Dhammy, Bharadvaja. Jeżeli człowiek nie nadstawi ucha to nie usłyszy Dhammy, ale ponieważ nadstawia ucho, to słyszy Dhammę. To dla tego nadstawienie ucha jest najbardziej przydatne dla usłyszenia Dhammy.

31.„Ale mistrzu Gotama, co jest najbardziej przydatne dla nadstawienia ucha? Pytamy mistrza Gotamę o rzecz najbardziej przydatną dla nadstawienia ucha”. „Okazanie szacunku jest najbardziej przydatne dla nadstawienia ucha, Bharadvaja. Jeżeli człowiek nie okazuje szacunku to nie nadstawia ucha, ale ponieważ okazuje szacunek, to nadstawia ucho. To dla tego okazanie szacunku jest najbardziej przydatne dla nadstawienia ucha”.

32.„Ale mistrzu Gotama, co jest najbardziej przydatne dla okazania szacunku? Pytamy mistrza Gotamę o rzecz najbardziej przydatną dla okazania szacunku”. „Odwiedzanie jest najbardziej przydatne dla okazania szacunku, Bharadvaja. Jeżeli człowiek nie odwiedza to nie okazuje szacunku, ale ponieważ odwiedza, to okazuje szacunek. To dla tego odwiedzanie jest najbardziej przydatne dla okazania szacunku”.

33.„Ale mistrzu Gotama, co jest najbardziej przydatne dla odwiedzania? Pytamy mistrza Gotamę o rzecz najbardziej przydatną dla odwiedzania”. „Wiara jest najbardziej przydatna dla odwiedzania, Bharadvaja. Jeżeli człowiek nie ma wiary, to nie będzie odwiedzał, ale ponieważ ma wiarę, to odwiedza. To dla tego wiara jest najbardziej przydatna dla odwiedzania”.

34. „Spytaliśmy mistrza Gotamę o zachowanie prawdy, mistrz Gotama odpowiedział o zachowaniu prawdy, zaaprobowaliśmy i zaakceptowaliśmy odpowiedź, i tak jesteśmy zadowoleni. Spytaliśmy mistrza Gotamę o odkrycie prawdy, mistrz Gotama odpowiedział o odkryciu prawdy, zaaprobowaliśmy i zaakceptowaliśmy odpowiedź, i tak jesteśmy zadowoleni. Spytaliśmy mistrza Gotamę o ostateczne dotarcie do prawdy, mistrz Gotama odpowiedział o ostatecznym dotarciu do prawdy, zaaprobowaliśmy i zaakceptowaliśmy odpowiedź, i tak jesteśmy zadowoleni. Spytaliśmy Mistrza Gotamę o rzecz najbardziej przydatną dla ostatecznego dotarcia do prawdy, i mistrz Gotama odpowiedział o rzeczy najbardziej przydatnej dla ostatecznego dotarcia do prawdy, zaaprobowaliśmy i zaakceptowaliśmy odpowiedź, i tak jesteśmy zadowoleni. O cokolwiek pytaliśmy mistrza Gotamę o tym nam odpowiedział, zaaprobowaliśmy i zaakceptowaliśmy odpowiedź, i tak jesteśmy zadowoleni. Dawniej mistrzu Gotama zwykliśmy myśleć: 'Kim są ci pustelnicy z łysymi głowami, ten ciemnoskóre, podrzędne potomstwo ze stóp szlachetnie urodzonego, by mogli oni zrozumieć Dhammę'. Ale mistrz Gotama rzeczywiście zainspirował mnie do miłości dla pustelników, do zaufania wobec pustelników, do czci dla pustelników.

35. Znakomicie, mistrzu Gotama! Znakomicie, mistrzu Gotama! Dhamma została wyjaśniona na wiele sposobów przez mistrza Gotamę, tak jakby ustawił on właściwie to co zostało przewrócone, odsłaniając ukryte, pokazując drogę temu kto zagubiony, trzymając lampę w ciemności dla tych ze wzrokiem by zobaczyli formy. Biorę schronienie u mistrza Gotamy jak i w Dhammie i Zgromadzeniu. Od dziś niech mistrz Gotama zapamięta mnie jako wyznawcę, którzy udał się do niego po życiowe schronienie".