M.73 Wielka Rozprawa do Vacchagotty

1. Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Rajagaha w Bambusowym Gaju w Sanktuarium Wiewiórek.

2. Wtedy wędrowiec Vacchagotta udał się do Zrealizowanego i wymienił z nim pozdrowienia a kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiadł z boku i rzekł do Zrealizowanego:

3. „Dawno temu miałem konwersację z mistrzem Gotamą. Byłoby dobrze, gdyby mistrz Gotama pouczył mnie w skrócie o korzystnym i niekorzystnym”. „Vaccha, mogę pouczyć cię o korzystnym i niekorzystnym w skrócie i mogę pouczyć cię o korzystnym i niekorzystnym dłużej. Teraz pouczę cię o korzystnym i niekorzystnym w skrócie. Słuchaj i bacznie uważaj na to co powiem”. „Tak czcigodny panie”odpowiedział. Zrealizowany rzekł to:

4. "Vaccha, chciwość jest niekorzystna, nie-chciwość jest korzystna, nienawiść jest niekorzystna, nie-nienawiść jest korzystna, złudzenie jest niekorzystne, nie-złudzenie jest korzystne. W ten sposób trzy rzeczy są niekorzystne a inne trzy rzeczy są korzystne.

5. Zabijanie żywych istot jest niekorzystne, powstrzymywanie się od zabijania żywych istot jest korzystne; zabieranie tego co niedane jest niekorzystne, powstrzymywanie się od zabierania tego co niedane jest korzystne; niewłaściwe prowadzenie się odnośnie zmysłowych przyjemności jest niekorzystne, powstrzymywanie się od niewłaściwego prowadzenia się odnośnie zmysłowych przyjemności jest korzystne; fałszywa mowa jest niekorzystna, powstrzymywanie się od fałszywej mowy jest korzystne; złośliwa mowa jest niekorzystna, powstrzymywanie się od od złośliwej mowy jest korzystne; szorstka mowa jest niekorzystna, powstrzymywanie się od szorstkiej mowy jest korzystne; obmowa jest niekorzystna, powstrzymywanie się od obmowy jest korzystne; pożądliwość jest niekorzystna, powstrzymywanie się od pożądliwości jest korzystne, zła wola jest niekorzystna, powstrzymywanie się od złej woli jest korzystne; błędny pogląd jest niekorzystny, właściwy pogląd jest korzystny. W ten sposób dziesięć rzeczy jest niekorzystnych i inne dziesięć jest korzystnych.

6. Kiedy mnich porzucił pragnienie, odciął je u korzenia, uczynił je jak palmowy pieniek, usunął tak, że nie jest już dłużej podmiotem przyszłego powstania, wtedy mnich jest arahatem z wyczerpanymi skazami, tym kto przeżył święte życie, wykonał co było do wykonania, odłożył brzemię, osiągnął prawdziwy cel, zniszczył pęta istnienia i jest całkowicie wyzwolony przez finałową wiedzę”.

7. „Poza mistrzem Gotamą czy jest jakiś mnich, uczeń mistrza Gotamy, który realizując sam dla siebie z bezpośrednią wiedzą tutaj i teraz, wkracza i trawa w wyzwoleniu umysłu i wyzwoleniu przez zrozumienie, co bez skaz, przez wyczerpanie skaz?” „Vaccha, jest nie tylko stu, czy dwustu, trzystu, czterystu, pięciuset ale znacznie więcej mnichów, moich uczniów, którzy realizując dla siebie z bezpośrednią wiedzą tutaj i teraz, wkraczają i trwają w wyzwoleniu umysłu i wyzwoleniu przez zrozumienie, co bez skaz, przez wyczerpanie skaz”.

8. Poza mstrzem Gotamą i mnichami czy jest jakaś mniszka, uczennica mistrza Gotamy, która realizując sama dla siebie z bezpośrednią wiedzą tutaj i teraz wkracza i trawa w wyzwoleniu umysłu i wyzwoleniu przez zrozumienie, co bez skaz, przez wyczerpanie skaz?” „Vaccha, jest nie tylko sto, czy dwieście, trzysta, czterysta, pięćset ale znacznie więcej mniszek, moich uczennic, które realizując dla siebie z bezpośrednią wiedzą tutaj i teraz wkraczają i trwają w wyzwoleniu umysłu i wyzwoleniu przez zrozumienie, co bez skaz, przez wyczerpanie skaz".

9. „Czy poza mistrzem Gotamą i mnichami i mniszkami czy jest jakiś świecki wyznawca, uczeń mistrza Gotamy ubrany w biel, utrzymujący celibat, który ze zniszczeniem pięciu niższych pęt pojawi się spontanicznie (w Czystych Krainach) i tam osiągnie finałowe wygaszenie bez powracania na ten świat?” „Vaccha, jest nie tylko stu, czy dwustu, trzystu, czterystu, pięciuset ale znacznie więcej świeckich wyznawców, moich uczniów ubranych w biel, utrzymujących celibat, którzy ze zniszczeniem pięciu niższych pęt pojawią się spontanicznie (w Czystych Krainach) i tam osiągną finałowe wygaszenie bez powracania na ten świat”.

10. „Czy poza mistrzem Gotamą i mnichami i mniszkami, świeckimi wyznawcami ubranymi w biel, utrzymującymi celibat, czy jest jakiś świecki wyznawca, uczeń mistrza Gotamy ubrany w biel, cieszący się zmysłowymi przyjemnościami, który podążając za instrukcjami, odpowiadając na rady mistrza Gotamy wyszedł poza wątpliwość, stając się wolnym od niepokoju i uzyskując dzielność, stał się niezależny od innych w Dhammie Nauczyciela?” „Vaccha, jest nie tylko stu, czy dwustu, trzystu, czterystu, pięciuset ale znacznie więcej świeckich wyznawców, moich uczniów ubranych w biel, cieszących się zmysłowymi przyjemnościami, którzy podążając za instrukcjami, odpowiedzieli na moje rady i wyszli poza wątpliwość, stając się wolnymi od niepokoju i uzyskując dzielność stali się niezależnymi od innych w Dhammie Nauczyciela”.

11. „Czy poza mistrzem Gotamą i mnichami i mniszkami, świeckimi wyznawcami, ubranymi w biel, utrzymującymi celibat, świeckimi wyznawcami ubranymi w biel i cieszącymi się zmysłowymi przyjemnościami, czy jest jakaś świecka wyznawczyni, uczennica mistrza Gotamy ubrana w biel, utrzymująca celibat, która ze zniszczeniem pięciu niższych pęt pojawi się spontanicznie (w Czystych Krainach) i tam osiągnie finałowe wygaszenie bez powracania na ten świat?” „Vaccha, jest nie tylko sto, czy dwieście, trzysta, czterysta, pięćset, ale znacznie więcej świeckich wyznawczyń, moich uczennic ubranych w biel, utrzymujących celibat, które ze zniszczeniem pięciu niższych pęt pojawią się spontanicznie (w Czystych Krainach) i tam osiągną finałowe wygaszenie bez powracania na ten świat”.

12. Czy poza Mistrzem Gotamą i mnichami i mniszkami, świeckimi wyznawcami ubranymi w biel, utrzymującymi celibat, świeckimi wyznawcami ubranymi w biel i cieszącymi się zmysłowymi przyjemnościami, i świeckimi wyznawczyniami ubranymi w biel, utrzymującymi celibat, czy jest jakaś świecka wyznawczyni, uczennica Mistrza Gotamy ubrana w biel, ciesząca się zmysłowymi przyjemnościami, która podążając za instrukcjami, odpowiedziała na rady Mistrza Gotamy i wyszła poza wątpliwość stając się wola od niepokoju i uzyskując dzielność, stała się niezależna od innych w Dhammie Nauczyciela?” „Vaccha, jest nie tylko sto, czy dwieście, trzysta, czterysta, pięćset ale znacznie więcej świeckich wyznawczyń, moich uczennic ubranych w biel cieszących się zmysłowymi przyjemnościami, które podążając za instrukcjami, odpowiedziały na moje rady i wyszły poza wątpliwość stając się wolnymi od niepokoju i uzyskały dzielność stając się niezależnymi od innych w Dhammie Nauczyciela”.

13. "Mistrzu Gotama, gdyby tylko mistrz Gotama był spełniony w tej Dhammie, ale mnisi nie byliby spełnieni, wtedy to święte życie byłoby wybrakowane pod tym względem; ale ponieważ mistrz Gotama i mnisi są spełnieni w tej Dhammie, te święte życie jest w ten sposób kompletne w odniesieniu do tego. Gdyby tylko mistrz Gotama i mnisi byli spełnieni w tej Dhammie, ale mniszki nie byłyby spełnione, wtedy to święte życie byłoby wybrakowanepod tym względem; ale ponieważ mistrz Gotama i mnisi i mniszki są spełnieni w tej Dhammie, te święte życie jest w ten sposób kompletne w odniesieniu do tego. Gdyby tylko mistrz Gotama, mnisi i mniszki były spełnione w tej Dhammie, ale świeccy wyznawcy, ubrani w biel i utrzymujący celibat nie byliby spełnieni, wtedy to święte życie byłoby wybrakowane pod tym względem; ale ponieważ mistrz Gotama i mnisi i mniszki i świeccy wyznawcy ubrani w biel, utrzymujący celibat są spełnieni w tej Dhammie, te święte życie jest w ten sposób kompletne w odniesieniu do tego. Gdyby tylko mistrz Gotama, mnisi i mniszki i świeccy wyznawcy ubrani w biel, utrzymujący celibat byli spełnieni w tej Dhammie, ale świeccy wyznawcy ubrani w biel, cieszący się zmysłowymi przyjemnościami nie byliby spełnieni, wtedy to święte życie byłoby wybrakowane pod tym względem; ale ponieważ mistrz Gotama i mnisi i mniszki i świeccy wyznawcy ubrani w biel utrzymujący celibat i świeccy wyznawcy ubrani w biel, cieszący się zmysłowymi przyjemnościami są spełnieni w tej Dhammie, te święte życie jest w ten sposób kompletne w odniesieniu do tego. Gdyby tylko mistrz Gotama, mnisi i mniszki i świeccy wyznawcy ubrani w biel, utrzymujący celibat i świeccy wyznawcy ubrani w biel, cieszący się zmysłowymi przyjemnościami byli spełnieni w tej Dhammie. ale świeckie wyznawczynie, ubrane w biel, utrzymujące celibat nie byłyby spełnione, wtedy to święte życie byłoby wybrakowane pod tym względem; ale ponieważ mistrz Gotama i mnisi i mniszki i świeccy wyznawcy ubrani w biel utrzymujący celibat i świeccy wyznawcy ubrani w biel, cieszący się zmysłowymi przyjemnościami i świeckie wyznawczynie, ubrane w biel, utrzymujące celibat są spełnieni w tej Dhammie, te święte życie jest w ten sposób kompletne w odniesieniu do tego. Gdyby tylko mistrz Gotama, mnisi i mniszki i świeccy wyznawcy ubrani w biel, utrzymujący celibat i świeccy wyznawcy ubrani w biel, cieszący się zmysłowymi przyjemnościami i świeckie wyznawczynie ubrane w biel, utrzymujące celibat byli spełnieni w tej Dhammie, ale świeckie wyznawczynie ubrane w biel, cieszące się zmysłowymi przyjemnościami nie byłyby spełnione, wtedy to święte życie byłoby wybrakowane pod tym względem; ale ponieważ mistrz Gotama i mnisi i mniszki i świeccy wyznawcy ubrani w biel utrzymujący celibat i świeccy wyznawcy ubrani w biel, cieszący się zmysłowymi przyjemnościami i świeckie wyznawczynie ubrane w biel, utrzymujące celibat i świeckie wyznawczynie ubrane w biel, cieszące się zmysłowymi przyjemnościami są spełnieni w tej Dhammie, te święte życie jest w ten sposób kompletne w odniesieniu do tego.

14. Tak jak rzeka Ganges inklinuje ku morzu, spada ku morzu, płynie ku morzu i wlewa się do morza, tak też zgromadzenie Mistrza Gotamy z jego bezdomnymi i gospodarzami inklinuje ku wygaszeniu, spada ku wygaszeniu, płynie ku wygaszeniu i wlewa się do wygaszenia.

15 Znakomicie, mistrzu Gotama! Znakomicie, mistrzu Gotama! Dhamma została wyjaśniona na wiele sposobów przez mistrza Gotamę, tak jakby ustawił on właściwie to co zostało przewrócone, odsłaniając ukryte, pokazując drogę temu kto zagubiony, trzymając lampę w ciemności dla tych ze wzrokiem by zobaczyli formy. Biorę schronienie w mistrzu Gotamie, biorę schronienie w Dhammie i Zgromadzeniu. Mistrzu Gotama, chcę odejść w bezdomność pod wodzą mistrza Gotamy, chcę otrzymać pełne przyjęcie”.

16. "Vaccha, ten kto uprzednio należał do innej sekty i pragnie odejść w bezdomność i otrzymać pełne przyjęcie w tej Dhammie i Dyscyplinie, ma czteromiesięczny okres próbny. Po czterech miesiącach, jeżeli mnisi są z niego zadowoleni, może odejść w bezdomność i otrzymać pełne przyjęcie do stanu mnisiego. Ale w tej sprawie rozpoznaję indywidualne różnice". "Czcigodny panie jeżeli ci co uprzednio należeli do innych sekt pragnący odejść w bezdomność i otrzymać pełne przyjęcie w tej Dhammie i Dyscyplinie mają czteromiesięczny okres próbny i po czterech miesiącach, jeżeli mnisi są z nich zadowoleni, mogą odejść w bezdomność i otrzymać pełne przyjęcie do stanu mnisiego, to ja będę żył na okresie próbnym cztery lata. Po czterech latach, jeżeli mnisi będą ze mnie zadowoleni, niech dadzą mi odejść w bezdomność i pełne przyjęcie do stanu mnisiego".

17. Wtedy wędrowiec Vacchagotta odszedł w bezdomność pod wodzą Zrealizowanego i otrzymał pełne przyjęcie. Niedługo po pełnym przyjęciu, pół miesiąca po jego pełnym przyjęciu czcigodny Vacchagotta udał się do Zrealizowanego i po złożeniu mu hołdu usiadł z boku i rzekł do Zrealizowanego: „Czcigodny panie, osiągnąłem cokolwiek było do osiągnięcia przez wiedzę ucznia w treningu, przez prawdziwą wiedzę ucznia w treningu. Niech Zrealizowany pouczy mnie dalej o Dhammie”.

18. „W takim wypadku Vaccha, utrzymaj przy istnieniu dalej dwie rzeczy: spokój i wgląd. Kiedy te dwie rzeczy są dalej utrzymywane przy istnieniu, doprowadzają do penetracji wielu elementów.

19. Do tego stopnia, że możesz chcieć: 'Niech władam rozlicznymi rodzajami nadnaturalnych mocy: będąc jednym niech stanę się wieloma, będąc wieloma niech stanę się jednym; niech przechodzę bez przeszkód przez mur, przez ogrodzenie, przez górę jak przez przestrzeń, niech zanurzam się i wynurzam z ziemi jakby była to woda; niech chodzę po powierzchni wody jakby była to ziemia; siedząc ze skrzyżowanymi nogami niech podróżuję w powietrzu jak uskrzydlony ptak; swoją ręką niech dotykam księżyca i słońca, tak możnych tak potężnych; niech władam cielesnym mistrzostwem nawet tak daleko jak świat Brahmy' – możesz osiągnąć zdolność bycia świadkiem każdego tego aspektu tutaj, gdy jest do tego odpowiednia baza.

20. Do tego stopnia, że możesz chcieć: 'Niech elementem boskiego ucha, co oczyszczone i przewyższające ludzkie, słyszę oba rodzaje dźwięków, niebiańskie i ludzkie, te które są odległe jak również te bliskie' – możesz osiągnąć zdolność bycia świadkiem każdego tego aspektu tutaj, gdy jest do tego odpowiednia baza.

21. Do tego stopnia, że możesz chcieć: 'Niech swym umysłem badam umysły innych istot, innych osób. Niech rozumiem umysł skażony przez pożądanie jako umysł skażony przez pożądanie i umysł nieskażony przez pożądanie jako umysł nieskażony przez pożądanie; niech rozumiem umysł skażony przez nienawiść jako umysł skażony przez nienawiść i umysł nieskażony przez nienawiść jako umysł nieskażony przez nienawiść; niech rozumiem umysł skażony przez złudzenie jako umysł skażony przez złudzenie i umysł nieskażony przez złudzenie jako umysł nieskażony przez złudzenie; niech rozumiem umysł zjednoczony jako umysł zjednoczony i umysł rozproszony jako umysł rozproszony, niech rozumiem umysł wzniosły jako umysł wzniosły i umysł bez wzniosłości jako umysł bez wzniosłości; niech rozumiem umysł wychodzący poza jako umysł wychodzący poza i umysł nie wychodzący poza jako umysł nie wychodzący poza; niech rozumiem umysł skoncentrowany jako skoncentrowany i nieskoncentrowany umysł jako umysł nieskoncentrowany; niech rozumiem umysł wyzwolony jako umysł wyzwolony i umysł niewyzwolony jako umysł niewyzwolony – możesz
osiągnąć zdolność bycia świadkiem każdego tego aspektu tutaj, gdy jest do tego odpowiednia baza.

22. Do tego stopnia, że możesz chcieć: 'Niech wspominam swe rozliczne przeszłe życia: jedne narodziny, drugie narodziny, trzecie narodziny, czwarte narodziny, piąte narodziny, dziesięć narodzin, dwadzieścia narodzin, trzydzieści narodzin, czterdzieści narodzin, pięćdziesiąt narodzin, sto narodzin, tysiąc narodzin, sto tysięcy narodzin, wiele eonów kurczenia się wszechświata, wiele eonów rozciągania się wszechświata, wiele eonów kurczenia i rozciągania się wszechświata. Tu miałem takie imię, byłem takiego rodu, tak wyglądałem, taki był mój pokarm, takie było moje doświadczenie przyjemności i bólu, taki okres mojego życia, umierając tam, pojawiłem się gdzie indziej i tam też miałem takie imię, byłem takiego rodu, taki był mój wygląd, taki był mój pokarm... pojawiłem się tu. Tak z detalami i szczegółami niech wspominam swe rozliczne życia' – możesz osiągnąć zdolność bycia świadkiem każdego tego aspektu tutaj, gdy jest do tego odpowiednia baza.

23. Do tego stopnia, że możesz chcieć: 'Niech boskim okiem co oczyszczone i przewyższające ludzkie, widzę istoty umierające i pojawiające się ponownie, podrzędne i nadrzędne, piękne i brzydkie, szczęśliwe i nieszczęśliwe. Niech rozumiem jak istoty przechodzą zgodnie z ich działaniami tak: 'Te wartościowe istoty, które źle prowadziły się ciałem mową i umysłem, lżące szlachetnych, błędne w swoich poglądach, kierujące się w swych działaniach błędnym poglądem, po rozpadzie ciała, po śmierci, pojawiły się w stanie deprywacji, złej destynacji, zatraceniu, nawet w piekle; ale te wartościowe istoty, które dobrze się prowadziły ciałem, mową i umysłem, nie lżące szlachetnych, właściwe w swych poglądach, kierujące się w swych działaniach właściwym poglądem, po rozpadzie ciała, po śmierci, pojawiły się w dobrej destynacji, nawet w niebiańskim świecie'. Tak boskim okiem, co oczyszczone i przewyższające ludzkie, niech widzę istoty umierające i pojawiające się ponownie, podrzędne i nadrzędne, piękne i brzydkie, szczęśliwe i nieszczęśliwe i niech rozumiem jak istoty przechodzą zgodnie ze swoimi działaniami' – możesz osiągnąć zdolność bycia świadkiem każdego tego aspektu tutaj, gdy jest do tego odpowiednia baza.

24. Do tego stopnia, że możesz chcieć: 'Niech przez realizację samemu dla siebie z bezpośrednią wiedzą, tutaj i teraz wkroczę i trwam w wyzwoleniu umysłu i wyzwoleniu przez zrozumienie co bez skaz przez wyczerpanie skaz' - możesz osiągnąć zdolność bycia świadkiem każdego tego aspektu tutaj, gdy jest do tego odpowiednia baza”.

25. Wtedy czcigodny Vacchagotta po ucieszeniu się i uradowaniu słowami Zrealizowanego, wstał ze swojego miejsca i po złożeniu hołdu Zrealizowanemu, trzymając go po swej prawej stronie, odszedł.

26. Niedługo po tym, przebywając samotnie, oderwany, pilny, energiczny i zdecydowany, czcigodny Vacchagotta przez osobistą realizację i bezpośrednią wiedzę wkroczył i trwał w tym najwyższym celu świętego życia w imię którego szlachetnie urodzony słusznie odchodzi z domowego życia w bezdomność. Miał on bezpośrednią taką wiedzę: "Narodziny wyczerpane, święte życie przeżyte, co trzeba było wykonać zostało wykonane, nigdy więcej już tego stanu istnienia". I czcigodny Vacchagotta został jednym z arahatów.

27. Przy tej okazji liczni mnisi szli zobaczyć Zrealizowanego. Czcigodny Vacchagotta zobaczył ich z oddali. Widząc ich, udał się do nich i spytał: „Gdzie czcigodni idą?” „Idziemy zobaczyć Zrealizowanego, przyjacielu”. „W takim razie, niech czcigodni złożą hołd w moim imieniu swymi głowami u stóp Zrealizowanego mówiąc: 'Czcigodny panie, mnich Vacchagotta składa hołd swoją głową u stóp Zrealizowanego'. Wtedy powiedzcie: 'Zrealizowany został uczczony przeze mnie, Wzniosły został uczczony przez mnie'”. „Tak, przyjacielu”, odpowiedzieli ci mnisi. Wtedy poszli do Zrealizowanego i po złożeniu mu hołdu usiedli z boku i powiedzieli Zrealizowanemu: „Czcigodny panie czcigodny Vacchagotta składa hołd swoją głową u stóp Zrealizowanego i mówi: 'Zrealizowany został uczczony przeze mnie, Wzniosły został uczczony przez mnie'”.

28. „Mnisi, przebadałem jego umysł moim umysłem i już wiedziałem o mnichu Vacchagocie tak: 'Mnich Vacchagotta osiągnął potrójną wiedzę i ma wielką nadnaturalną moc i siłę. I bogowie również mi powiedzieli to: 'Mnich Vacchagotta osiągnął potrójną wiedzę i ma wielką nadnaturalną moc i siłę'”. Oto co powiedział Zrealizowany. Mnisi byli zadowoleni i ucieszeni słowami Zrealizowanego.