M 72. Do Vacchagotty o Ogniu

1 Tak słyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Savatthi w Gaju Jeta w Parku Anathapindiki.

2 Wtedy wędrowiec Vacchagotta udał się do Zrealizowanego i wymienił z nim pozdrowienia, a kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiadł z boku. Gdy to uczynił, spytał:

3 "Jak to jest, mistrzu Gotama, świat jest wieczny: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne, czy mistrz Gotama utrzymuje ten pogląd?" "Vaccha, nie utrzymuję tego poglądu: 'Świat jest wieczny: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne'".

4 "Zatem, mistrzu Gotama, świat nie jest wieczny: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne, czy mistrz Gotama utrzymuje ten pogląd?" "Vaccha, nie utrzymuję tego poglądu: 'Świat nie jest wieczny: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne'".

5 "Jak to jest, mistrzu Gotama, świat jest skończony: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne, czy mistrz Gotama utrzymuje ten pogląd?" "Vaccha, nie utrzymuję tego poglądu: 'Świat jest skończony: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne'".

6 "Zatem, mistrzu Gotama, świat jest nieskończony: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne, czy mistrz Gotama utrzymuje ten pogląd?" "Vaccha, nie utrzymuję tego poglądu: 'Świat jest nieskończony: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne'".

7 "Jak to jest, mistrzu Gotama, dusza i ciało to jedno: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne, czy mistrz Gotama utrzymuje ten pogląd?" "Vaccha, nie utrzymuję tego poglądu: 'Dusza i ciało to jedno: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne'".

8 "Zatem, mistrzu Gotama, dusza to jedno a ciało to drugie: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne, czy mistrz Gotama utrzymuje ten pogląd?" "Vaccha, nie utrzymuję tego poglądu: 'Dusza to jedno a ciało to drugie: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne'".

9 "Jak to jest, mistrzu Gotama, po śmierci Tathagata jest: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne, czy mistrz Gotama utrzymuje ten pogląd?" "Vaccha, nie utrzymuję tego poglądu: 'Po śmierci Tathagata jest: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne'".

10 "Zatem, mistrzu Gotama po śmierci Tathagata nie jest: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne, czy mistrz Gotama utrzymuje ten pogląd?" "Vaccha, nie utrzymuję tego poglądu: 'Po śmierci Tathagata nie jest: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne'".

11 "Zatem, mistrzu Gotama po śmierci Tathagata zarówno jest jak i nie jest: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne, czy mistrz Gotama utrzymuje ten pogląd?" "Vaccha, nie utrzymuję tego poglądu: 'Po śmierci Tathagata zarówno jest jak i nie jest: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne'".

12 "Zatem, mistrzu Gotama po śmierci Tathagata ani jest ani nie jest: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne, czy mistrz Gotama utrzymuje ten pogląd?" "Vaccha, nie utrzymuję tego poglądu: 'Po śmierci Tathagata ani jest ani nie jest: tylko to jest prawdą a wszystko inne błędne"

13 "Zatem, jak to jest, że gdy mistrz Gotama po otrzymaniu każdego z tych dziesięciu pytań odpowiada, że nie utrzymuje takiego poglądu? Jakie niebezpieczeństwo widzi mistrz Gotama, że jest on całkowicie odłączony od każdego z tych spekulacyjnych poglądów?"

14 "Vaccha, spekulacyjny pogląd, że świat jest wieczny, jest gąszczem poglądów, krzywizną poglądów, chwiejnością poglądów, więzem poglądów. Jest stowarzyszony z cierpieniem, udręką, rozpaczą i gorączką i nie prowadzi do beznamiętności, zaniku, wstrzymania, wygaszenia. Spekulacyjny pogląd, że świat nie jest wieczny ... świat jest skończony ... świat jest nieskończony ... dusza i ciało to jedno ... dusza to jedno a ciało to drugie ... po śmierci Tathagata jest ... po śmierci Tathagata nie jest ... po śmierci Tathagata zarówno jest jak i nie jest ... po śmierci Tathagata ani jest ani nie jest, jest gąszczem poglądów, krzywizną poglądów, chwiejnością poglądów, więzem poglądów. Jest stowarzyszony z cierpieniem, udręką, rozpaczą i gorączką i nie prowadzi do beznamiętności, zaniku, wstrzymania, wygaszenia".

15 "Czy mistrz Gotama utrzymuje jakiś spekulacyjny pogląd?" "Vaccha, spekulacyjny pogląd jest terminem na to z czym Tathagata nie ma nic wspólnego. To co jest znane przez Tathagatę to: 'Taka jest materia, takie jej powstanie, taki zanik, takie jest uczucie, takie jego powstanie, taki zanik, taka jest percepcja, takie jej powstanie, taki zanik, takie są determinacje, takie ich powstanie, taki zanik, taka jest świadomość, takie jej powstanie, taki zanik'. Z uwagi na to Tathagata jest wyzwolony przez wyczerpanie, zanik, wstrzymanie i uwolnienie się od wszystkich wyobrażeń, wszelkiej ja-twórczości, moje-twórczości i dogłębnych tendencji do wyobrażeń, przez nie utrzymywanie tych rzeczy".

16 "Kiedy umysł mnicha jest wyzwolony w ten sposób, mistrzu Gotama, gdzie pojawia się on ponownie (po śmierci)?" "Vaccha, (zwrot) 'pojawia się ponownie' nie ma tu zastosowania". "Zatem, mistrzu Gotama, nie pojawia się on ponownie?" "Vaccha, (zwrot) 'nie pojawia się ponownie' nie ma tu zastosowania". "Zatem mistrzu Gotama, zarówno się pojawia ponownie jak i nie pojawia się ponownie?" "Vaccha, (zwrot) 'zarówno się pojawia ponownie jak i nie pojawia się ponownie' nie ma tu zastosowania". "Zatem, mistrzu Gotama, ani się pojawia ponownie ani nie pojawia ponownie?" Vaccha, (zwrot) 'ani się pojawia ponownie ani nie pojawia ponownie' nie ma tu zastosowania".

17 "Mistrz Gotama po otrzymaniu każdego z tych pytań odpowiada, że nie ma ono zastosowania. Tu mistrzu Gotama, popadłem w niewiedzę i pomieszanie i ta ilość zaufania jaką darzyłem mistrza Gotamę z uwagi ma poprzednie rozmowy, zupełnie zniknęła".

18 "Dość twojej niewiedzy i twojego pomieszania, Vaccha. Ta Dhamma jest głęboka, trudna do zobaczenia i trudna do odkrycia. To najspokojniejszy i nadrzędny cel ze wszystkich, nieosiągalny przez samo rozumowanie, subtelny, dla doświadczenia przez ludzi mądrych. Poznanie jej jest trudne dla ciebie, mającego inne poglądy, inny wybór, inne preferencje, gdy twój trening jest inny, gdy twój nauczyciel doktryny jest inny. Dlatego w odpowiedzi zadam ci pytanie. Odpowiedz jak uważasz. Jak ci się wydaje, Vaccha, załóżmy. że przed tobą paliłby się ogień, czy wiedziałbyś: 'Ogień pali się przede mną?'" "Tak, czcigodny panie". "Vaccha, gdyby ktoś spytał cię tak: 'Od czego ten płonący ogień zależy?'" "Tak zapytany, mistrzu Gotama odpowiem: 'Ten ogień palący się przede mną, płonie zależnie od trawy i patyków'". "Gdyby ogień palący się przed tobą wygasł, czy wiedziałbyś tak: 'Ogień palący się przede mną wygasł?'" "Tak, czcigodny panie". "Gdyby ktoś spytał cię; 'W jakim kierunku wygasły ogień się udał, na wschód, zachód, północ, czy południe?' Tak zapytany jaką dałbyś odpowiedź?" "To nie ma zastosowania, mistrzu Gotama. Ogień pali się zależnie od trawy i patyków jako opału, gdy opał się kończy i nie ma dalszego podtrzymania przez opał, jest on bez opału, uznawany za wygaszony".

19 "Tak też, Vaccha, przy opisywaniu Tathagaty, materialna forma przez którą Tathagata mógłby być opisany, została zaniechana przez Tathagatę, ucięta u korzenia, potraktowana jak palmowy pieniek, usunięty tak, że nie jest już dłużej podmiotem przyszłego pojawienia się. Vaccha, Tathagata jest uwolniony od rozpoznania jako materialna forma, jest on głęboki, niezmierzony, niezgłębiony, jak ocean. (Zwrot) 'pojawia się ponownie' nie ma zastosowania, (zwrot) 'nie pojawia się ponowienie' nie ma zastosowania, (zwrot) 'zarówno się pojawia ponownie jak i nie pojawia się ponownie', nie ma zastosowania, (zwrot) 'ani się pojawia ponownie ani nie pojawia się ponownie' nie ma zastosowania. Przy opisywaniu Tathagaty, uczucie... percepcja ...determinacje... świadomość przez którą Tathagata mógłby być opisany, została zaniechana przez Tathagatę, ucięta u korzenia, potraktowana jak palmowy pieniek, usunięty tak, że nie jest już dłużej podmiotem przyszłego pojawienia się. Vaccha, Tathagata jest uwolniony od rozpoznania jako świadomość, jest on głęboki, niezmierzony, niezgłębiony, jak ocean". (Zwrot) 'pojawia się ponownie' nie ma zastosowania, (zwrot) 'nie pojawia się ponowienie' nie ma zastosowania, (zwrot) 'zarówno się pojawia ponownie jak i nie pojawia się ponownie', nie ma zastosowania, (zwrot) 'ani się pojawia ponownie ani nie pojawia się ponownie' nie ma zastosowania".

20 Kiedy to zostało powiedziane, wędrowiec Vacchagotta rzekł do Zrealizowanego: "Mistrzu Gotama, załóżmy, że jest wielkie drzewo sala, niedaleko wioski czy miasta i nietrwałość pozbawiłaby je gałęzi, listowia, kory i składałoby się tylko z samego rdzenia drzewa, tak też ta rozprawa mistrza Gotamy jest pozbawiona gałęzi, listowia, pozbawiona kory i składa się wyłącznie z rdzenia drzewa.

21 Znakomicie, mistrzu Gotama! Znakomicie, mistrzu Gotama! Dhamma została wyjaśniona na wiele sposobów przez mistrza Gotamę, tak jakby ustawił on właściwie to co zostało przewrócone, odsłaniając ukryte, pokazując drogę temu kto zagubiony, trzymając lampę w ciemności dla tych ze wzrokiem by zobaczyli formy.

22 Biorę schronienie u mistrza Gotamy jak i w Dhammie i Zgromadzeniu. Od dziś niech mistrz Gotama zapamięta mnie jako wyznawcę, którzy udał się do niego po schronienie".