M. 46 Dłuższa Rozprawa o Sposobach Podejmowania Rzeczy

1. Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Savatthi w Gaju Jeta w Parku Anathapindiki. Tam odezwał się do mnichów tak:

2. "Mnisi, w większości istoty mają tą chęć, pragnienie i tęsknotę: 'Żeby tylko niechciane, niepożądane, niemiłe rzeczy zanikały a chciane, pożądane, mile rzeczy zwiększały się!' Jednak chociaż istoty mają taką chęć, pragnienie i tęsknotę to niechciane, niepożądane, niemiłe rzeczy zwiększają się, a chciane, pożądane, miłe rzeczy zanikają u nich. Mnisi, jak myślicie, jaki jest tego powód?” „Czcigodny panie, nasze nauczanie jest zakorzenione w Zrealizowanym, kierowane przez Zrealizowanego, ma Zrealizowanego za swe schronienie. Byłoby dobrze, gdyby Zrealizowany wyjaśnił znaczenie tych słów. Po ich usłyszeniu od Zrealizowanego, mnisi zapamiętają”. „Zatem słuchajcie mnisi i bacznie uważajcie na to co powiem”. „Tak czcigodny” odpowiedzieli. Zrealizowany rzekł to:

3. Tu mnisi niepouczony przeciętny człowiek, nie szanujący szlachetnych i nieobeznany z ich Dhammą, niezdyscyplinowany w niej, nie szanujący prawdziwych ludzi i nieobeznany z ich Dhammą, niezdyscyplinowany w niej, nie wie jakie rzeczy powinny być kultywowane a jakie nie powinny być kultywowane, nie wie za jakimi rzeczami powinno się podążać, a za jakimi nie powinno się podążać. Nie wiedząc tego, kultywuje rzeczy, które nie powinny być kultywowane i nie kultywuje rzeczy, które powinny być kultywowane, podąża za rzeczami za którymi nie powinno się podążać i nie podąża za rzeczami za którymi powinno się podążać. Ponieważ tak czyni, to niechciane, niepożądane, niemiłe rzeczy zwiększają się, a chciane, pożądane, miłe rzeczy zanikają u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który nie widzi.

4. Dobrze pouczony szlachetny uczeń, szanujący szlachetnych i obeznany z ich Dhammą, zdyscyplinowany w niej, szanujący prawdziwych ludzi i obeznany z ich Dhammą, zdyscyplinowany w niej, wie jakie rzeczy powinny być kultywowane a jakie nie powinny być kultywowane, wie za jakimi rzeczami powinno się podążać, a za jakimi nie powinno się podążać. Wiedząc to, kultywuje rzeczy, które powinny być kultywowane i nie kultywuje rzeczy, które nie powinny być kultywowane, podąża za rzeczami za którymi powinno się podążać i nie podąża za rzeczami za którymi nie powinno się podążać. Ponieważ tak czyni, to niechciane, niepożądane, niemiłe rzeczy zanikają, a chciane, pożądane, miłe rzeczy zwiększają się u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który widzi.

5. Mnisi, są cztery sposoby podejmowania rzeczy. Jakie cztery? Jest sposób podejmowania rzeczy który jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem. Jest sposób podejmowania rzeczy, który jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem. Jest sposób podejmowania rzeczy który jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnością. Jest sposób podejmowania rzeczy który jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnością.

Ignorant

6 (1). Mnisi, ten kto jest ignorantem, nie wiedzącym o tym sposobie podejmowania rzeczy który jest bolesny teraz i dojrzewającym w przyszłości bólem, nie rozumie tego jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem”. Nie wiedząc tego, nie rozumiejąc tego jakim to w rzeczywistości jest, ignorant kultywuje go i nie unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożądane, niemiłe rzeczy zwiększają się, a chciane, pożądane, miłe rzeczy zanikają u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który nie widzi.

7 (2). Mnisi, ten kto jest ignorantem, nie wiedzącym o tym sposobie podejmowania rzeczy który jest przyjemny teraz i dojrzewającym w przyszłości bólem, nie rozumie tego jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem”. Nie wiedząc tego, nie rozumiejąc tego jakim to w rzeczywistości jest, ignorant kultywuje go i nie unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożądane, niemiłe rzeczy zwiększają się, a chciane, pożądane, miłe rzeczy zanikają u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który nie widzi.

8 (3). Mnisi, ten kto jest ignorantem, nie wiedzącym o tym sposobie podejmowania rzeczy co jest bolesny teraz i dojrzewającym w przyszłości przyjemnością, nie rozumie tego jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnością”. Nie wiedząc tego, nie rozumiejąc tego jakim to w rzeczywistości jest, ignorant nie kultywuje go i unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożądane, niemiłe rzeczy zwiększają się, a chciane, pożądane, miłe rzeczy zanikają u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który nie widzi.

9 (4). Mnisi, ten kto jest ignorantem, nie wiedzącym o tym sposobie podejmowania rzeczy co jest przyjemny teraz i dojrzewającym w przyszłości przyjemnością, nie rozumie tego jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnością”. Nie wiedząc tego, nie rozumiejąc tego jakim to w rzeczywistości jest, ignorant nie kultywuje go i unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożądane, niemiłe rzeczy zwiększają się, a chciane, pożądane, miłe rzeczy zanikają u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który nie widzi.

Mądry

10 (1). Mnisi, ten kto jest mądry, wiedzący o tym sposobie podejmowania rzeczy co jest bolesny teraz i dojrzewającym w przyszłości bólem, rozumie to jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem”. Wiedząc to, rozumiejąc jakim to w rzeczywistości jest, mądry nie kultywuje go i unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożądane, niemiłe rzeczy zanikają, a chciane, pożądane, miłe rzeczy zwiększają się u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który widzi.

11 (2). Mnisi, ten kto jest mądry, wiedzący o tym sposobie podejmowania rzeczy co jest przyjemny teraz i dojrzewającym w przyszłości bólem, rozumie to jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem”. Wiedząc to, rozumiejąc jakim to w rzeczywistości jest, mądry nie kultywuje go i unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożądane, niemiłe rzeczy zanikają, a chciane, pożądane, miłe rzeczy zwiększają się u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który widzi.

12 (3).Mnisi, ten kto jest mądry, wiedzący o tym sposobie podejmowania rzeczy co jest bolesny teraz i dojrzewającym w przyszłości przyjemnością, rozumie to jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnością”. Wiedząc to, rozumiejąc jakim to w rzeczywistości jest, mądry kultywuje go i nie unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożądane, niemiłe rzeczy zanikają, a chciane, pożądane, miłe rzeczy zwiększają się u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który widzi.

13 (4). Mnisi, ten kto jest mądry, wiedzący o tym sposobie podejmowania rzeczy co jest przyjemny teraz i dojrzewającym w przyszłości przyjemnością, rozumie to jakim w rzeczywistości to jest: „Ten sposób podejmowania rzeczy jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnością”. Wiedząc to, rozumiejąc jakim to w rzeczywistości jest, mądry kultywuje go i nie unika, a ponieważ tak czyni to niechciane, niepożądane, niemiłe rzeczy zanikają, a chciane, pożądane, miłe rzeczy zwiększają się u niego. Dlaczego tak jest? Tak się dzieje z tym który widzi.

Cztery sposoby

14. Mnisi, jaki jest sposób podejmowania rzeczy, co jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem? Tu mnisi, ktoś w bólu i smutku zabija żywe istoty i doświadcza bólu i smutku który ma zabijanie żywych istot za warunek. W bólu i smutku zabiera to co niedane i doświadcza bólu i smutku który ma zabieranie tego co niedane za warunek. W bólu i smutku błędnie prowadzi się co do zmysłowych przyjemności i doświadcza bólu i smutku który ma błędnie prowadzenie się co do zmysłowych przyjemności za warunek. W bólu i smutku mówi nieprawdę i doświadcza bólu i smutku który ma mówienie nieprawdy za warunek. W bólu i smutku mówi złośliwie i doświadcza bólu i smutku który ma złośliwą mowę za warunek. W bólu i smutku mówi ostro i doświadcza bólu i smutku który ma ostrą mowę za warunek. W bólu i smutku obmawia i doświadcza bólu i smutku który ma obmowę za warunek. W bólu i smutku jest pożądliwy i doświadcza bólu i smutku który ma pożądliwość za warunek. W bólu i smutku utrzymuje błędny pogląd i doświadcza bólu i smutku który ma błędny pogląd za warunek. Po rozpadzie ciała, po śmierci, pojawia się ponownie w stanie deprywacji, w nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle. To się nazywa sposobem podejmowania rzeczy, co jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem.

15. Mnisi, jaki jest sposób podejmowania rzeczy, co jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem? Tu mnisi, ktoś z przyjemnością i radością zabija żywe istoty i doświadcza przyjemności i radości która ma zabijanie żywych istot za warunek. Z przyjemnością i radością zabiera to co niedane i doświadcza przyjemności i radości która ma zabieranie tego co niedane za warunek. Z przyjemnością i radością błędnie prowadzi się co do zmysłowych przyjemności i doświadcza przyjemności i radości która ma błędnie prowadzenie się co do zmysłowych przyjemności za warunek. Z przyjemnością i radością mówi nieprawdę i doświadcza przyjemności i radości która ma mówienie nieprawdy za warunek. Z przyjemnością i radością mówi złośliwie i doświadcza przyjemności i radości która ma złośliwą mowę za warunek. Z przyjemnością i radością mówi ostro i doświadcza przyjemności i radości która ma ostrą mowę za warunek. Z przyjemnością i radością obmawia i doświadcza przyjemności i radości która ma obmowę za warunek. Z przyjemnością i radością jest pożądliwy i doświadcza przyjemności i radości która ma pożądliwość za warunek. Z przyjemnością i radością utrzymuje błędny pogląd i doświadcza przyjemności i radości która ma błędny pogląd za warunek. Po rozpadzie ciała, po śmierci, pojawia się ponownie w stanie deprywacji, w nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle. To się nazywa sposobem podejmowania rzeczy, co jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości bólem.

16. Mnisi, jaki jest sposób podejmowania rzeczy, co jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnością? Tu mnisi, ktoś w bólu i smutku powstrzymuje się od zabijania żywych istot i doświadcza bólu i smutku który ma powstrzymanie się od zabijania żywych istot za warunek. W bólu i smutku powstrzymuje się od zabierania tego co niedane i doświadcza bólu i smutku który ma powstrzymywanie się od zabierania tego co niedane za warunek. W bólu i smutku powstrzymuje się od błędnego prowadzenia się co do zmysłowych przyjemności i doświadcza bólu i smutku który ma powstrzymywanie od błędnego prowadzenie się co do zmysłowych przyjemności za warunek. W bólu i smutku powstrzymuje się od mówienia nieprawdy i doświadcza bólu i smutku który ma powstrzymywanie się od mówienia nieprawdy za warunek. W bólu i smutku powstrzymuje się od złośliwej mowy i doświadcza bólu i smutku który ma powstrzymywanie się od złośliwej mowy za warunek. W bólu i smutku powstrzymuje się od mówienia ostro i doświadcza bólu i smutku który ma powstrzymywanie się od ostrej mowy za warunek. W bólu i smutku powstrzymuje się od obmowy i doświadcza bólu i smutku który ma powstrzymywanie się od obmowy za warunek. W bólu i smutku nie jest pożądliwy i doświadcza bólu i smutku który ma brak pożądliwości za warunek. W bólu i smutku utrzymuje właściwy pogląd i doświadcza bólu i smutku który ma właściwy pogląd za warunek. Po rozpadzie ciała, po śmierci, pojawia się ponownie w szczęśliwej destynacji, nawet w świecie niebiańskim. To się nazywa sposobem podejmowania rzeczy, co jest bolesny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnością.

17. Mnisi, jaki jest sposób podejmowania rzeczy, co jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnością? Tu mnisi, ktoś z przyjemnością i radością powstrzymuje się od zabijania żywych istot i doświadcza przyjemności i radości która ma powstrzymanie się od zabijania żywych istot za warunek. Z przyjemnością i radością powstrzymuje się od zabierania tego co niedane i doświadcza przyjemności i radości która ma powstrzymywanie się od zabierania tego co niedane za warunek. Z przyjemnością i radością powstrzymuje się od błędnego prowadzenia się co do zmysłowych przyjemności i doświadcza przyjemności i radości która ma powstrzymywanie od błędnego prowadzenie się co do zmysłowych przyjemności za warunek. Z przyjemnością i radością powstrzymuje się od mówienia nieprawdy i doświadcza przyjemności i radości która ma powstrzymywanie się od mówienia nieprawdy za warunek. Z przyjemnością i radością powstrzymuje się od złośliwej mowy i doświadcza przyjemności i radości która ma powstrzymywanie się od złośliwej mowy za warunek. Z przyjemnością i radością powstrzymuje się od mówienia ostro i doświadcza przyjemności i radości która ma powstrzymywanie się od ostrej mowy za warunek. Z przyjemnością i radością powstrzymuje się od obmowy i doświadcza przyjemności i radości która ma powstrzymywanie się od obmowy za warunek. Z przyjemnością i radością nie jest pożądliwy i doświadcza przyjemności i radości która ma brak pożądliwości za warunek. Z przyjemnością i radością utrzymuje właściwy pogląd i doświadcza przyjemności i radości która ma właściwy pogląd za warunek. Po rozpadzie ciała, po śmierci, pojawia się ponownie w szczęśliwej destynacji, nawet w świecie niebiańskim. To się nazywa sposobem podejmowania rzeczy, co jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnością.

Przykłady

18 (1). Mnisi, załóżmy, że jest tykwa z gorzkim napojem zmieszanym z trucizną i przyszedł tam człowiek, chcący żyć i nie chcący umierać, chcący przyjemności i unikający bólu i powiedzą mu: „Dobry człowieku, to jest gorzki napój zmieszany z trucizną. Wypij go jeżeli chcesz, a jak go będziesz pił, jego kolor, zapach i smak będą ci niemiłe, a po wypiciu z niego spotka cię śmierć lub śmiertelne cierpienie”. Wtedy, bez refleksji wypił to, nie zrezygnował z tego. Gdy pił, jego kolor, zapach i smak były mu niemile i po wypiciu zetknął się ze śmiercią czy śmiertelnym cierpieniem. Podobne do tego jest podejmowanie rzeczy, które jest bolesne teraz i owocuje w przyszłości bólem.

19. (2) Załóżmy, że jest brązowy kielich z napojem posiadającym dobry kolor, zapach i smak, ale zmieszany z trucizną i przyszedł tam człowiek, chcący żyć i nie umierać, chcący przyjemności i unikający bólu i powiedzą mu: „Dobry człowieku, to jest brązowy kielich z napojem posiadającym dobry kolor, zapach i smak, ale zmieszanym z trucizną. Wypij go jeżeli chcesz, a jak go będziesz pił, jego kolor, zapach i smak będą ci miłe, a po wypiciu z niego spotka cię śmierć lub śmiertelne cierpienie”. Wtedy, bez refleksji wypił to, nie zrezygnował z tego. Gdy pił, jego kolor, zapach i smak były mu miłe i po wypiciu zetknął się ze śmiercią czy śmiertelnym cierpieniem. Podobne do tego jest podejmowanie rzeczy, które jest przyjemne teraz i owocuje w przyszłości bólem.

20 (3) Załóżmy, że jest sfermentowany mocz zmieszany z różnymi lekarstwami i przyszedł tam człowiek chory na żółtaczkę i powiedzieli mu: „Dobry człowieku, to jest sfermentowany mocz zmieszany z lekarstwami. Wypij to jeżeli chcesz, a jak będziesz to pił, kolor, zapach i smak tego będą ci niemiłe, a po wypiciu tego wydobrzejesz. Wtedy, po refleksji wypił to, nie zrezygnował z tego. Gdy pił, kolor, zapach i smak tego były mu niemile i po wypiciu wydobrzał. Podobne do tego jest podejmowanie rzeczy, które teraz jest bolesne i owocuje w przyszłości przyjemnością.

21 (4) Załóżmy, że jest jogurt, miód, ghee i melasa zmieszane razem i przychodzi tam człowiek z dyzenterią i powiedzą mu: „Dobry człowieku, to jest jest jogurt, miód, ghee i melasa zmieszane razem. Wypij to jeżeli chcesz, a jak to będziesz pił, kolor, zapach i smak będą ci miłe, a po wypiciu tego wydobrzejesz”. Wtedy, po refleksji wypił to, nie zrezygnował z tego. Gdy pił, jego kolor, zapach i smak były mu miłe i po wypiciu wydobrzał. Podobne do tego jest podejmowanie rzeczy, które jest przyjemne teraz i owocuje w przyszłości przyjemnością.

22. Tak jak jesienią w ostatnim miesiącu sezonu deszczowego, kiedy niebo jest czyste i bezchmurne, słońce wznosi się ponad ziemią i rozprasza wszelka ciemność swoim lśnieniem i promieniowaniem i radiacją, tak też sposób podejmowania rzeczy, który jest przyjemny teraz i dojrzewa w przyszłości przyjemnością, rozprasza swoim lśnieniem i promieniowaniem i radiacją wszelkie inne doktryny jakichkolwiek zwykłych pustelników i braminów. Oto co powiedział Zrealizowany. Mnisi byli zadowoleni i ucieszeni słowami Zrealizowanego.